گرافیک محیطی
در این مقاله میخواهیم به سوالات شما در مورد گرافیک محیطی پاسخ دهیم.
گرافیک محیطی چیست؟
تفاوت گرافیک محیطی و تبلیغات محیطی در چه حیطه ای است؟
ابزار گرافیک محیطی در تبلیغات چگونه است؟
گرافيك محيطي چیست؟
اين شكل از گرافيك كه از تابلوهاي نشانگر در خيابانها تا طراحي ساختمانهاي مدرن وسعت
يافته است يكي از كاربردي ترين جلوه هاي هنر گرافيك است كه با كمك معماراني
متخصص در خدمت فضاي زندگي انسان آمده است. در مورد كاربرد هنر گرافيك كه امروزه
بيشتر مردم گرافيك را مترادف با واژه تبليغات ( Advertising ) مي دانند بايد گفت اين هنر
هم اكنون چنان در تارو پود زندگي صنعتي تنيده شده كه بي اغراق شايد قرن 21 را نتوان
بدون آن تصور كرد. در اين مورد شايد مثالي كوچك هدف اين نوشتار را روشن تر كند.
در خياباني كه در يكي از ايالتهاي آمريكا قرار داشت همه موازين ترافيك رعايت شده بود اما
آمار تصادفات بسيار بالا بود. شهردار محلي پس از مشاورت فراوان نتوانسته بود اين معضل
اين خيابان را حل كند. يكي از مشاورين كه از خوش اقبالي آقاي شهردار رشته تحصيلي
ايشان گرافيك محيطي بود متوجه شد كه چند تابلوي تبليغاتي بزرگ با رنگهاي قرمز و تند
در اين خيابان استفاده شده و رنگهاي غالب تبليغات در اين خيابان قرمزاست. اين هنرمند،
شهردار را متقاعد كرد كه قرارداد تبليغاتي آن را را لغو كرده و به جاي آن از رنگ آميزي آبي
و سبز در سطوح وسيع و ديوارها استفاده كند. نتيجه كار كاملاً رضايت بخش بود چون آمار
تصادفات در حد قابل توجهي كاهش يافته بود.
اين مثالي روشن جهت استفاده از رنگ در فضاهاي عمومي بود.
هنگامي كه ما از خواب بر مي خيزيم تابلوهايي كه بر ديوار نقش بسته اند و رنگ آميزي
محيط پيرامون ما، لوازم مورد استفاده خانگي و جعبه هاي آنها، اتوموبيل و تزئينات داخلي
آن، ديوار نكاريها و تابلوهاي تبليغاتي، برنامه هاي تلوزيوني، طراحي بنا ها، رنگ آمزي
شهري، كتاب و زونكني كه پشت ميز كار شماست، صفحات اينترنتي كه به آن مراجعه مي
كنيد، تا كارت ويزيت شخصي شما و … همه و همه محصول زحمات و تفكر هنرمندان
گرافيك است كه مستقيم و غير مستقيم با ما و زندگي كا در ارتباط است.
پس بسيار پسنديده است اگر بعنوان مدير يك مجموعه نياز هرگونه اثر گرافيكي داريم و يا
تنها به عنوان بيننده شاهد تبليغات محيطي هستيم. يا قصد ساخت و تزئين خانه مورد علاقه
مان را داريم اين هنر ارزنده را در نظر داشته و با ديدي بازتر به آن بنگريم تا محيط زندگي
و كار را بر اساس مباني ديداري دلنشين تر گرم تر و زيبا تر كنيم.
هنر گرافيك محيطي به دليل پيوندي كه با علوم انساني و اجتماعي نظير شهرسازي،
ارتباطات، جامعه شناسي و غيره دارد، يكي از اركان زندگي اجتماعي قلمداد ميشود. اين
عنوان، اصطلاحي كلي و غير تخصصي درباره انواع عناصر متنوعِ تصويري و نوشتاري كه با
اهداف مختلف كمي و كيفي، طراحي، گزينش و يا حتي حذف شده و سپس در محيطهاي
بيروني و دروني به كار گرفته ميشوند، ميباشد. روشن است كه اين حيطه چنان گسترده و
متشكل از علل و عوامل گوناگوني است كه ارائه تعريفي جامع از آن به راحتي ميسر نيست.
با وجود اين، در اذعان به گستره و تنوع بالقوه طراحي گرافيك محيطي، محدودكردن
موضوع ارزش چنداني ندارد. نياز واقعي، ارائه تعاريفي است كه دربرگيرنده موضوعات اصلي
و مركزي آن باشد تا اينكه حواشي و مرزهاي آن را تعيين كند. چرا كه به همراه جوامع رو
به گسترش امروز و بروز انقلاب ارتباطات و فناوري كه موجب تلاشِ هرچه بيشتر در جهت
خلق آثار متنوع در اين حيطه شدهاند، پيش از هر چيز ما را به شناسايي، توضيح و بررسي
نظريات و اقدامات اساسي و حتي خلق آثار تازه رهنمون ميشود.
هنر گرافيك محيطي در پيوندي نزديك با هنرهاي تجسمي و طراحي شهري، عوامل و
امكانات متنوعي را به كار ميبندد تا توجه مخاطبان مورد نظر خود را برانگيزاند و در پي آن،
به هدف خود نزديك كند. از مهم ترين اهداف كلي طراحي گرافيك محيطي ميتوان از
عواملي نظير تسهيل در امر ارتباط، ادراك محيط، ايجاد هويت بصري، ايجاد محيطي زيبا و
غيره نام برد. با اين همه اهدافي تفصيلي نيز وجود دارند كه در درون هر يك از آثار گرافيك
محيطي بايستي به بررسي آنها پرداخت.
تفاوت گرافیک محیطی و تبلیغات محیطی چیست؟
گرافيك محيطي را با يكي از شاخه هاي تخصصي آن يعني تبليغات محيطي كه مخاطباني
خاص را در جهت اهداف عموماً تجاري، هدف قرار ميدهد، نبايد اشتباه گرفت و محدود
كرد. اگرچه ميتوان زمينههاي مبهمي را نيز در تعريف گرافيك محيطي شناسايي كرد.
گرافيك محيطي ميتواند با تكيه بر هنر و عناصر ايران به جهت رنگ، شكل و تركيببندي
در جهت محيطي و شهري به پيشينه ها و سنتهاي محكم اين مرز و بوم دست يابد.
گرافيك چيزي است كه امروز بيشتر بر پايه ضوابط غربي و بينالمللي تكيه دارد. در حالي
كه اگر تركيب هنر بومي و نوگرايي باشد موفق ميشود شهري با هويت و محيطي دلپذير را
بسازد. امروزه محيطي سالم براي زندگي انسان از اهميت بسيار فوقالعادهاي برخوردار است.
لذا ضروري است كه طراحان، مسئولان و متخصصين آن را به گونهاي طراحي كنند، كه
شرايط زندگي و زيستن در آن همواره از نظم، منطق و زيبايي لازم برخوردار باشد. هماكنون
شهرهاي جهان مملو از علائم، نشانهها و ديگر عناصر گرافيكي آموزشدهنده و اطلاعرسان
است كه عامل ايجاد نظم و ياريدهنده مديران و مجريان براي به اجرا درآوردن قوانين و
مقررات و ابزار توسعه اقتصادي محسوب ميشود. شهرهاي مهم جهان در زمينه تجارت و
گردشگري با يكديگر در رقابت هستند و پيوسته در حال يافتن روشها و نشانههاي جذابتر
و گوياتر براي راهنمايي و جلب توجه بازديدكنندگان هستند. در عين حال همه ساله
ساختمانها و مراكز بسياري در دنيا ساخته ميشوند كه به دلايل مشابه، گرافيك محيطي
جديدتر و خلاقانهتري را ارائه ميكنند. نشانههاي تصويري خدماتي، علائم راهنمايي و
رانندگي، سيستمهاي هدايت تصويري و نوشتاري براي اماكن خصوصي و عمومي،
آگهيهاي تجارتي و دهها مورد ديگر نقش بسيار مهم و انكارناپذيري را در ارائه خدمات،
راهنمايي، تسهيل در امر تردد و حمل و نقل شهري و اطلاعرساني ايفا ميكنند. طراحان
گرافيك محيطي ميتوانند در كنار معماران، شهرسازان و ديگر عوامل دستاندركار طراحي و
ساخت و ساز محيطهاي شهري در ساماندهي صحيح عناصر گرافيكي محيطي، فعاليت
نمايند. شايسته است عناصر گرافيك محيطي، علاوه بر برخورداري از كيفيت مناسب در
كاربرد و ارائه خدمات، با بهرهگيري از جنبههاي زيباييشناختي و روانشناختي، به گونهاي
طراحي و خلق شوند كه موجب آرامش، آسايش، نشاط و تحمل و استقامت انسان، در
محيطهاي صنعتي و زندگي ماشيني امروز باشند.فصل اول| تاريخچه و تعاريف 8
وجه تشابه و تفاوت گرافيك محيطي با هنرهاي ديگر
براي بسياري از علوم و هنرها نمي توان مرز مشخص و تفكيك شدهاي ترسيم كرد. در اين
صورت، مي گوييم كه اين موضوع خط فاصل ندارد ولي حد فاصل دارد. با توجه به معنا و
مفهومي كه از تعاريف گرافيك محيطي استنباط مي شود اين هنر حد فاصل دارد نه خط
فاصل. پس با بسياري از موضوع هاي هنري ديگر نه تنها مرز مشترك دارد، بلكه لبه ي
اين مرزها روي يكديگر قرار مي گيرد و همپوشاني ايجاد مي كند. در واقع حوزه طراحي
گرافيك محيطي چنان وسيع است كه وام دار بيشتر هنرهاست و با انواع فناوري هاي جديد
در ارتباط و از آن ها بهره مند است. از ماكروتلويزيون هاي مسطح گرفته تا نورپردازي هايي
كه بر آبشارهاي مصنوعي انجام مي گيرد و نيز جديدترين دستگاه هاي چاپ و برش به
صورت رنگي و ليزري، همه در خدمت اين هنر قرار مي گيرند.موضوع هايي مثل نورپردازي،
شناخت مواد و مصالح جديد و نيز آشنابودن به آخرين دستاوردها همه در ارائه كيفيت
مطلوب سهيم اند.
ابزار گرافیک محیطی در تبلیغات چگونه است؟
امروزه گرافيك بعنوان يكي از مهمترين عوامل تبليغ ، پيام رساني و نشر دانش سياسي ،
اجتماعي وفرهنگي مي باشد و در جوامع پيشرفته از مهمترين اركان تشكيل دهنده يك
زندگي اجتماعي است. طراحي گرافيك در اعلان هاي تبليغاتي وتجاري تلويزيون، سينما ،
بسته بندي كالاها، علائم راهنمايي و رانندگي ويترين مغازه ها تزيين خياباني وعمومي نظير
هتل ها ، فرودگاهها و مترو ها، رستوران ها و پارك ها، فروشگاه ها و ماماكن مختلف
ورزشي هنري و فرهنگي ، نوشته ها و تبليغات بدنه ساختمان ها و وسايل نقليه مثل اتوبوس
ها ، ترن ها و هواپيماها بيل بردها و گرافيك در ابعاد بزرگ ونقاشي ديواري ، پيكتو گرام ها
و علائمك نمادين ، نقش عمده اي دارد. گرافيك محيطي به عنوان يكي از شاخه هاي
گرافيك در رسيدن به اهداف بالا نقش بسزائي دارد، و بخش عمده اي از فعاليت هاي
تبليغاتي و تجاري را در بر مي گيرد . محيط اطراف ما خانه اي كه در آن زندگي مي كنيم
خياباني كه درآن تردد مي كنيم فضاي سبزي كه درآن قدم مي زنيم ، پاركي كه براي
تفريح به آنجا مي رويم ، همه نياز به برقراري روابط منطقي فرمي و روابط سازمان بندي
دقيق بر مبناي اصول و مباني بيان بصري دارند.
